Een natuurlijke tuin en... buren

Hier in Duitsland zijn de kavels over het algemeen genomen veel groter dan in Nederland, wat natuurlijk logisch is in een land dat veel minder dicht bevolkt is (237 vs 511 per km²), er is gewoon meer ruimte. Dat betekende dat toen ik hier kwam wonen, ik eindelijk in plaats van mijn 5x9 postzegeltuintje een échte natuurlijke tuin kon gaan maken. 

Mijn kleine maar groene tuintje

 

 

Zoals ik al eerder in mijn blog heb geschreven, was de tuin toen we hier kwamen wonen ongelooflijk saai. Al het gras tot op de millimeter zonder ook maar het kleinste onkruidje, perfect in haakse hoeken gesnoeide conifeerhaag, allemaal planten die 't hele jaar groen zijn (en er dus jaarrond hetzelfde uitzien), en grote vlakken aangeharkte kale grond ertussen, want dat staat zo lekker verzorgd. Dit in combinatie met een veel te groot terras van gezellige grijze stoeptegels. 

Netjes hoor, maar zo steriel

Mijn droomtuin ligt aan het andere uiterste van het spectrum en kun je voornamelijk in Engeland vinden. Informele cottagetuinen met veel verschillende bloemen, veel groen, een beetje wild, een beetje rommelig, met ruimte voor de egels en de vogels en de insekten. 

Nou mensen, ik heb het taboewoord nu gezegd. "Rommelig". Want we zijn natuurlijk wel in Duitsland. 

Ik krijg soms ongevraagd commentaar van voorbijgangers. De mooiste (of ergste, naar gelang hoe je pet staat): "Jij moet nodig eens wat aan je tuin doen hè. Verderop woont ook een Nederlandse vrouw, die doet OOK nooit wat aan haar tuin." Ik heb maar niet gezegd dat ik gemiddeld twintig uur in de week in m'n tuin steek, want ze zou me toch niet geloven.

Dit is een rommelige tuin

Nu hebben wij natuurlijk ook buren. Gelukkig maar aan één kant, want we wonen op een hoek. Maar het zijn wel streng-precieze Duitse mensen. Hun tuin is een in mijn ogen nogal saai biljartlaken met een paar piepkleine bordertjes met wat keurig gerangschikte bloemen, en verder staan er een paar bomen die elk jaar tot op exact dezelfde hoogte worden gekortwiekt zodat ze nooit eens het zicht op hun dak wegnemen vanuit onze tuin (ik heb dus maar zelf bomen in die zichtlijnen geplant die wél gewoon de hoogte in mogen groeien). 

Ik was dan ook stomverbaasd toen hij op zijn vijftigste verjaardag een cadeau kreeg van een paar goede vrienden met het thema "tuinieren" omdat dat blijkbaar één van zijn grootste hobbies was? Ah, nu begreep ik het. Continu met een nagelschaartje erbovenop zitten om te zorgen dat er geen plant uit de pas loopt is natuurlijk óók een vorm van tuinieren.

Nou ben ik iemand die niet twee keer per week mijn gras kortwiekt. En in mei (No Mow May) al helemaal niet. (Hoewel ik een beetje van dat idee ben teruggekomen toen er vorig jaar een teek op mijn kuit zat). Ik ben ook niet iemand die de planten tot op de centimeter in rijtjes plant, en bij mij mogen toevallige zaailingen en aanwaaiers altijd eerst even laten zien wat ze te bieden hebben voor ik besluit of ze mogen blijven of op de composthoop thuishoren.

Dit vingerhoedskruid vond zelf dat 't hier heel goed bij paste

Op een dag stond de buurvrouw aan de deur. Of ik die paardebloemen aan de voortuin nog weg ging halen. Nou, dat stond toevallig voor het weekend gepland, dus ze hoefde zich geen zorgen te maken. Maar oh nee, dat was véél te ver weg, kon ik het niet nú doen? Onze buren, zoals verderop zal blijken, hebben nogal de neiging te verwachten dat niet alleen al hun wensen vervuld worden, maar ook dat ze onmiddellijk vervuld worden. "Nou, nee, ik heb nu andere dingen te doen."
Daar werd ze een beetje kwaad van. Wat was er nou belangrijker dan te doen wat zij vroeg? Ik voegde er nog aan toe: "Ik zei toch dat ik het zaterdag ging doen?" Niet dat ik er helemaal niks aan ging doen en ze tot pluizen ging laten verwaaien, want dat wil ik zelf ook niet. Maar nee, dat was niet het goede antwoord. "Vind je het goed als ik het dan maar zelf doe?"

WAT

Ja, inderaad. Zij zat dus in mijn voortuin de paardebloemen eruit te steken. Prima toch! Hoef ik het zelf niet meer te doen. (Maar zijn jullie het met me eens dat dat best een beetje raar is.)

We zijn natuurlijk wel geforceerd beleefd naar elkaar, want je wilt natuurlijk gewoon zo normaal mogelijk samen in een straat kunnen leven. 

Op een dag waren zij de heg zat die tussen onze tuinen in staat. Het was mijn uitzicht vanuit mijn kantoor, een grote, brede, maar groene conifeerhaag langs onze oprit. Het was me al een tijdje opgevallen dat hij aan hun kant ongewoon onverzorgd was. Niets voor hen! En ik herinnerde me ook dat toen ik hier ging wonen, die heg aan hun kant wel mooi strak was. Langzaam begon het mij te dagen dat... de vorige bewoner misschien altijd die heg aan hun kant had gesnoeid? Een soort stilzwijgende afspraak waar ik niks van wist? En dat het misschien de bedoeling was dat ik dat gebruik dus zou voortzetten? Ik ken de regels in Duitsland niet goed genoeg, maar dacht dat 't hier net als in Nederland gebruikelijk was dat alles wat aan jouw kant groeit, ook met jouw schaar mag worden afgeknipt. 

Op een dag kwam hij vragen of die heg misschien weg kon. Nou ben ik zelf niet echt weg van coniferen niet zo mooi, ook al was mijn uitzicht jaarrond groen, maar met de beukhaag die ik aan de straatkant had geplant was ik erg blij dus zei ik dat ik de heg op een dag wel zou willen vervangen door een beukhaag. 

Nou, dat had ik beter niet kunnen voorstellen. Een beukhaag? "Oh nee, dan komen in het voorjaar ál die blaadjes op ons gazon!" Want blijkbaar hoeven ze de gezamenlijke heg niet te snoeien, maar hebben ze wél inspraak in wat voor soort heg er komt? (let wel die heg staat op mijn grond)

Enfin, die beukhaag kwam er dus niet en omdat we op dat moment heel krap bij kas zaten, zat 't er sowieso niet in om die haag nu weg te halen. Maar dat zinde de buurman niet. Hij wilde van die haag af, hij ging hem duidelijk niet zelf dan gewoon maar snoeien (dat was de beste, snelste en goedkoopste oplossing geweest in mijn ogen), en hij ging ook niet wáchten.
Nou ja, wachten was zijn enige optie want we hadden er op dat moment echt het geld niet voor, en dat hebben we hem ook gewoon eerlijk gezegd natuurlijk, maar dat weerhield hem er niet van om elke paar maanden te vragen of we al wisten wanneer we die heg (die ons prima beviel voor zolang) gingen weghalen. Op een dag was m'n man het zo zat dat hij een container huurde en een kettingzaag en alle coniferen op grondhoogte afzaagde. Dat betekent dus dat ik, tenzij ik een manier vind om die stronken er nu nog uit te krijgen, er nooit meer wat zinnigs kan planten.

Wat nog erger is, is dat dit impulsieve besluit het gevolg was van het aandringen van de buren, die met het volgende compromis kwamen: "Dat jullie er geen geld voor hebben begrijpen wij, dus als jullie nou die heg weghalen, en wij er iets anders voor in de plaats zetten, dan delen we de kosten, wat vinden jullie daarvan?"

Zo'n aanbod had alarmbellen moeten doen rinkelen, maar wij waren allang blij dat we bovenop onze hoofdbrekens van financiële tegenslag niet óók nog hoefden na te denken over het soort erfafscheiding. Want dit waren natuurlijk wel die mensen die al hun wensen vervuld wilden zien, en wel onmiddellijk.
Dus nadat wij de heg hadden weggehaald en laten afvoeren, zagen wij met lede ogen toe hoe er een manshoog metalen hekwerk aan hun kant werd gemonteerd. Met steenkorven. Als er nou iets is wat ik lelijk en onnatuurlijk vind zijn 't steenkorven, maar gelukkig met deze buren kon het nog erger. Want tussen de delen van het hek waar geen steenkorven zaten, vlochten ze er van die grijze plastic strips tussen, zodat ik vanuit mijn kantoor nu kijk op een combinatie van steen-plastic-geplastificeerd metaal. Echt een lust voor het oog, super voor het milieu (microplastics anyone?) en de vogeltjes kunnen er ook zo heerlijk in nestelen.

(Het ergste is dat ze een trend hebben gezet en dat elke buur in de straat die de laatste jaren z'n heg/schutting heeft vervangen, voor dit soort schutting heeft gekozen...)

Over vogeltjes kan ik nog wel het volgende kwijt. Toen we hier kwamen wonen, de eerste jaren, hadden we allerlei bijzondere vogels in de tuin. In die korte tijd zijn er een heleboel verdwenen om nooit meer terug te komen. De gekraagde roodstaart, de groene specht, de goudvink, de vlaamse gaai, de ijsvogel, ik heb ze nooit meer gezien. De eekhoorn ook niet. 

De groene specht

Stomtoevallig verdwenen al die beestjes sinds schuin aan de overkant een kavel, voormalig weitje, werd verkocht aan een stel dat er een nieuw huis ging bouwen. Waarom ze precies dat kavel met die enorme oeroude notenboom kochten begreep ik wel, ik zou ook zo'n grote oude boom in mijn tuin willen! Ik heb nu "alleen maar" een 60 jaar oude appelboom en twee enorme sparren op beide hoeken. Maar een echte grote oude loofboom zou ik ook wel willen! Dus ik snapte wel waarom ze precies dat kavel kochten. 

En toen bleek dat ze die boom wilden omhakken. De buurvrouw aan wiens tuin die boom grensde, die er schaduw van had en een groene achtergrond, en allemaal vogeltjes, heeft huilend geprobeerd hen op andere gedachten te brengen. Maar nee, die boom moest weg. Het kavel ernaast kopen was blijkbaar geen optie. Op een druilerige dag ging de boom om. Ik heb tot op de dag van vandaag nog geen woord met die mensen gesproken. Er gaat iets in mij kapot als ik bomen zie die omgehakt worden, vooral grote oude loofbomen vol met leven. 

Een vogel- en eekhoornmagneet

En dus was het aan mij om weer nieuwe bomen te planten. Voor het zicht, maar ook ter compensatie van wat er verdwenen was. Ik heb nu zo'n 30 nieuwe loofbomen in de tuin staan, maar die zijn allemaal nog zo jong en hebben nog wel tien, twintig jaar nodig om te compenseren voor wat er verdwenen is.
De grote oude notenboom lag precies tussen mijn tuin en het bos dat verderop langs de rand van ons dorp ligt. Ik vermoed dat de vogels die als tussenstation gebruikten op weg naar de tuinen hier. Zonder dat tussenstation is de weg te lang en komen de vogels hier niet meer. Gelukkig hebben we nog steeds musjes, mezen, vinken, groenvinken, roodborsten, tjiftjafs, heggenmusjes en winterkoninkjes. De merel zingt hier nog steeds en de lijster, en kraaien en kauwtjes vliegen over ons huis, net als de sperwer die geregeld een klein vogeltje oppeuzelt in onze tuin. Dankzij regelmatig voederen en de voederpaal op een veilige plek tussen een groep bomen en struiken draag ik mijn steentje bij aan het op peil houden van de vogelstand, en soms komen er zelfs bijzonderder soorten zoals de keep, sijsjes en puttertjes. 

Het puttertje

Mijn tuin ziet er misschien niet zo strak en geordend uit als de buurtgenoten prettig vinden. Mijn potten hoeven niet allemaal even groot. Planten mogen bij mij buiten de borders groeien, mosjes tussen de voegen. Bomen mogen hun natuurlijke vorm behouden. Wat zich uitzaait krijgt een kans want misschien staat 't daar wel ontzettend leuk. Als beloning is mijn tuin een groene oase aan het worden temidden van een verstenende en verplasticende buurt. Ik zag vorige week de egel weer lopen. Buurpoezen zijn in mijn tuin welkom. Vogels vinden altijd wat te smikkelen. 

Maar soms, vooral in de zomer, als alles bloeit, en voorbijgangers een blik in mijn tuin werpen en die zee van bloemen en groen zien, krijg ik plotseling wél complimenten: "Wat heeft u een práchtige tuin." "Hoe krijgt u uw hortensia's zo ontzettend blauw!" Voor dat soort mensen heb ik op ooghoogte een gat in mijn heg gesnoeid. Blijft u gerust even stilstaan, en kijk even naar binnen. Dit is hoe het óók kan. Het is een hoop werk, maar op een ándere manier. Niet "constant maaien en alles binnen het gareel houden", maar "weghalen wat niet op z'n plek staat, en alsmaar uitgebloeide bloemen eruitknippen zodat alles oneindig door blijft bloeien".

Ik hoop, ondanks dat mijn type tuin niet zo populair is hier, dat ik toch wat mensen inspireer om hun tuin wat groener, bloemiger en diervriendelijker te maken.

 

Een nieuwe keuken

Over de keuken in dit huis kon je maar één mening hebben: gedateerd. Alles deed het, alles was aanwezig (zelfs een klein vaatwassertje), maar wat was het allemaal smakeloos, te laag en jaren '80 beige.
Dat er een andere keuken in moest komen wisten we al toen we het huis voor het eerst bezichtigden.
Zo zag het er toen uit:

En toen we de sleutel kregen, zonder al die oudemensen-accessoires, was 't nog steeds niets.

Ja, dat is vloerbedekking.  (Erger nog: tapijttegels)

Er zat een klein vaatwassertje in

Er hing een magnetron onder een van de kastjes

Er zat een lichtschakelaar die we pas na twee jaar ontdekten (die bovenste)

 

 

En er zat een volslagen nutteloos lampje boven in de deurpost.

Er volgden enkele jaren van ergernis, sparen en plannen.

Plannen, plannen, plannen. En maar tekeningen maken, en maar verfijnen, en maar uitrekenen hoeveel berg- en werkruimte we nodig hadden. En hoe we dat zonder bovenkastjes konden realiseren.

Ons grootste probleem was het feit dat onze keuken weliswaar ruim en vierkant is, maar ook in elke wand een deur heeft zitten. Deuren waarvan je niet even zegt: die maken we dan maar dicht. Onze keuken ligt centraal in het huis en alle ruimtes komen erop uit. Het was een enorme kluif om een praktische keuken te ontwerpen en toch de beschikbare ruimte optimaal te benutten.
Omdat we voor dat laatste zo lang de tijd hadden genomen konden we ons flink uitleven op wensen en details. Want ik ben niet iemand die haastig voor iets kiest dat het "net niet" is. Ik kan veel geduld opbrengen als het gaat om iets dat ik echt graag wil hebben. Dat het geen standaardkeuken zou worden stond voor ons dus al snel vast. De geelblauwe Zweden en de keukenboeren hadden het nakijken. Wij gingen een keuken op maat laten bouwen. Van Echt Hout.

Dat kost geld en daarom hadden we dus zo lang de tijd om ons op de details te focussen. Maar op een mooie dag was het dan zover, en konden de werkzaamheden van start gaan.

U kent het gezegde: Rome wasn't built in a day.
Nou, onze keuken ook niet hoor.

Eerst de bovenkastjes maar eens verwijderen.

Daar kwamen drie lagen behang achter tevoorschijn, het een nog onooglijker dan het andere.

Hierna waren de tegels aan de beurt.

Wat je hier ziet met dat fruitpatroontje erop waren geen echte tegels, dat was zeil met een tegelpatroon dat op de oude tegels geplakt was...

Alle wanden waren nu kaal, en ook het zalmroze behang eraf, nu kon de elektricien komen.

Want met de elektra in de oude keuken was het angstaanjagend gesteld.

Dat stekkerblok lag gewoon los boven op een kastje. De draad links ging...

... min of meer tussen een voeg door, achter het aanrecht door naar de vaatwasser onder het aanrecht

En bovendien hadden we maar twee stopcontacten.

En kijk eens wat een dunne kabeltjes, gewoon met een schroef erdoorheen gedraaid, zo in de muur gelegd. Daar durf je amper een staafmixer op aan te sluiten, laat staan iets zwaarders.

Helaas kwam de beste man met zijn boor niet door de harde muren heen en moest hij het werk staken om op de zaak een diamantboor op te halen.

Diezelfde dag waren de loodgieters bezig de waterleidingen om te leggen en een gasaansluiting aan te leggen, zodat ik na vier jaar schelden op die elektrische kookplaat ik eindelijk weer vanouds op gas zou kunnen koken.

Drie waterleidingen: een voor warm, een voor koud en een voor water uit onze bron, daar draait de vaatwasser op.

Tijdens de werkzaamheden kwamen we nog rare dingen tegen, zoals deze klep in het schoorsteenkanaal, waarschijnlijk hebben ze vroeger op een houtfornuis gekookt.

En dat gat erboven was dichtgestopt met een krant uit 1976.

Klep naar schoorsteen.

Nadat de kabels gelegd waren (gele buizen kennen ze hier niet) wachtte ons de schone taak de muren te egaliseren.

Ga er maar aan staan.

Het moest echt mooi glad worden want de wanden werden daarna gesausd.

Het fijne werk kwam daarbij op mij neer omdat ik van de details ben.

Met zo'n stuk was ik rustig een hele middag zoet.

Ik maakte zelfs per ongeluk een silhouet van een poes op de wand.

Daarbij ontzie ik mijzelf niet. Ik was helemaal kapot toen het karwei geklaard was.

Dit was overigens nog niks vergeleken bij wat er later met deze vinger gebeurde.

Ondertussen pakte mijn man dit cadeautje uit dat al een jaar in de schuur stond:

En maakte ze schoon, want ze kwamen zó uit de vloer van een oude Bourgondische boerderij, met cementresten en al.

In diezelfde week arriveerden de kastknopjes.

Schone tegels netjes opgestapeld in de hal

En op de oprit een tegelzaagmachine.

Het leggen van de tegels was een crime want geen tegel was gelijk qua dikte of grootte. Gelukkig kwam familie te hulp.

De oude tegels hebben we maar laten liggen en eroverheen getegeld, ze waren er met geen mogelijkheid uit te krijgen.

Toen het eenmaal lag mocht je er een paar dagen niet overheen lopen. 

Dat gaf binnenshuis wat logistieke problemen want zo´n beetje alle ruimtes in ons huis kunnen alleen via de keuken bereikt worden, maar wij hebben een huis vol verrassingen en daardoor zijn er ook alternatieve routes mogelijk, die hooguit wat avontuurlijker zijn wanneer je er 's nachts uit moet.

Toen nog de wanden sauzen, want deze zaken moesten klaar zijn wanneer de keukenkasten arriveerden.

Omdat wij over de gehele linie voor kwaliteit gingen, hebben wij verf van Farrow & Ball gekozen. Op de wanden zit 208: Ringwold Ground.

Misschien vraag je je inmiddels af: tegen die tijd was je al weken bezig, hoe deed je dat met koken en afwassen? Nou, daarvoor is gelukkig een mooie oplossing voorhanden: de bijkeuken. Waarin een klein maar compleet keukenblokje aanwezig is.

Mijn tijdelijke keuken

 

We konden ons dus prima redden en ik moet eerlijk zeggen dat ik me aan alles in de oude keuken zó ergerde, dat dit kleine hokje al een verbetering was. Meer dan een maand heb ik hier gekookt en afgewassen.

Toen kwam het moment waarop de speciaal op maat gemaakte keukenonderdelen arriveerden.

Een heleboel planken waarvan ik toen nog geen idee had waarvoor ze dienden

Geen haastig aan elkaar geschroefd MDF maar Echt Hout.

Zo zaten de twee delen van het aanrecht aan elkaar.

Toen het een en ander opgehangen was, begon het al een heel klein beetje ergens op te lijken.

Kwaliteit: alle kastjes ook van binnen geverfd. Niks geen MDF, dit is allemaal Echt Hout. 

Je zult wel denken: maar die muren, die moesten toch nog glad? Maar dat hoefde gelukkig niet overal.

Want in dezelfde kleur geverfd kwamen rondom lambrizeringen. Lage aan de ene kant...

En hoge aan de andere kant.

 

Over de kleur van de keuken is nog heel wat te doen geweest. Want ook deze kleur is van Farrow & Ball, Stone White nr. 11. Een prachtige ouderwetse grijsgroene kleur, die plotseling - laten we zeggen, zo vlak voor wij met de keuken wilden gaan beginnen - niet meer leverbaar was.

Er brak een lichtelijk soort paniek uit, er werd op Ebay en Marktplaats gezocht, we gingen op zoek naar alternatieven (maar overwogen geen moment de kleur te laten namaken, omdat we wisten dat het - doordat Farrow & Ball gebruikmaakt van een hoge concentratie natuurlijke pigmenten - wel zou afwijken) en kwamen er na een mailtje aan F&B zelf (de meest logische dingen schieten immers pas op het allerlaatst te binnen) achter dat je oude kleuren die niet meer in de winkel liggen, gewoon bij de fabriek in Engeland kunt nabestellen.

Een flinke porseleinen spoelbak, zodat je tegelijk een vuil glas in de gootsteen kwijt kunt én de fluitketel kunt vullen. En een hele mooie kraan.

En omdat er toch een stukje aanrecht over was toen het gat ervoor uitgezaagd was, een mooie afdekplaat daarvan gemaakt, omdat het vast wel eens zal voorkomen dat je tijdelijk even wat meer werkruimte nodig hebt. 

Bij de kookhoek wilden we graag echte witjes aan de muur. 13 x 13 en net zo ongelijk als de vloertegels, want handgemaakt. Maar dat vinden wij juist charmant!

En toen die gezet waren en gevoegd, zag dat er zo uit. Mooi hè! De afzuigkap is op deze foto ook al in de schouw gemonteerd.

In een grijs verleden had ik nog eens geschreven dat ik een leuk kastje had gekocht voor in mijn toekomstige keuken.

Dat hebben we in dezelfde kleur geverfd en hangt nu op een plek waar het (uiteraard, want bij ons wordt niets aan het toeval overgelaten) precies past.

Het aanrecht is van eikenhout en lijkt onbehandeld, maar het is ultramat gelakt, zodat je er zonder zorgen op kunt knoeien.

Ik wilde, om het ruimtelijk te houden,  geen bovenkastjes, maar aan beide zijden van de keuken een plank. Op deze heb ik mijn theepotten gezet.

En zo ziet het eruit vanaf de zijkant. Mooi he!

En het mooiste heb ik voor het laatst bewaard, de hoek met mijn prachtige fornuis. Jarenlang gedroomd van (en gespaard voor) zo'n prachtige range cooker. Vijf pitten (één voor de wok), twee grote ovens (in de rechtse kan ik acht pizza's tegelijk bakken, mocht dat ooit nodig zijn), en een grill.

Bij daglicht, mooi vouwgordijn erbij gemaakt

Kijkje naar binnen bij avond. Gezellig hè!

Zo blij met mijn fijne keuken!